8 cách giúp con tự tin khi thay đổi môi trường - phụ huynh nào cũng nên biết sớm hơn

Không phải lý thuyết, đây là 8 cách mình đã thật sự áp dụng và hiệu quả.

Nếu đây là lần đầu bạn đọc bản tin của mình và chưa nắm được “công thức của sự tự tin là gì”, bạn có thể đọc lại các bài trước để hiểu hơn hành trình của mình đến với “công thức” này nhé.

Hành trình ấy bắt đầu từ:

• Việc chuyển trường của con

• Những câu nói trong lúc luống cuống của mẹ khiến con càng bất an

• Băn khoăn không biết có phải do mẹ nên con mới nhút nhát vậy không

• Công thức của sự tự tin

Nếu bạn từng chứng kiến con bám chặt lấy mẹ, khóc nấc khi qua với cô, bạn sẽ hiểu vì sao mình đau đáu với vấn đề này đến thế. Cảm giác bất lực và nhói lên khi nghe con khóc quá nhiều đó mình vẫn rất nhớ, rất khó để quên.

Và hôm nay, tại bài viết này, mình sẽ chia sẻ 8 cách mình đã làm để hành trình cùng con chuyển trường dễ thở hơn.

8 cách này bạn hoàn toàn có thể dùng khi con chuyển trường, chuyển nhà, làm quen với môi trường mới,… để giúp con thấy yên tâm, hoà nhập dễ dàng, và tự tin hơn.

Thật lòng mà nói, 8 cách này ban đầu được mình áp dụng một cách khá … vô thức. Mình chỉ đơn giản nhìn biểu hiện của con, làm theo “bản đồ” Vòng tròn an tâm để hiểu con cần gì rồi áp dụng linh hoạt. Khi viết series này, mình mới có thời gian sắp xếp hệ thống cụ thể.

8 cách này được chia thành 2 nhóm, theo đúng công thức của sự tự tin:

Tự tin = cảm giác an toàn + trải nghiệm thành công (được làm và làm được)

A. Các cách xây dựng căn cứ an toàn

Các cách xây dựng căn cứ an toàn này được xây dựng khi mình nhìn vào Vòng tròn an tâm - mô hình dựa trên 50 năm nghiên cứu về thuyết gắn bó - và đơn giản là … làm theo nó. Tôn trọng nhu cầu của con, và đáp ứng nhu cầu của con mỗi khi có thể.

Các cách này gồm:

1. Chơi cùng con

2. Giúp con sắp xếp các trải nghiệm và cảm xúc cá nhân

3. Giải thích cho con hiểu ai sẽ là “căn cứ an toàn” của con khi mẹ không có mặt

Hoàn toàn nó dựa vào mô hình vòng tròn an tâm và các nhu cầu xuất hiện trên vòng tròn đó.

1. Chơi cùng con

Nghe… kì nhỉ? Sao để làm tạo cảm giác an toàn lại cần “chơi cùng con”?

Trong chia sẻ trước, mình có nói về định nghĩa: Cảm giác an toàn là cảm giác:

• Biết mình được yêu thương và quan tâm vô điều kiện, được ủng hộ khi khám phá và trải nghiệm những điều mới.

• Biết rằng khi sai lầm hay thất bại, mình vẫn có một nơi để quay về.

Với trẻ con, không gì giúp con cảm thấy được yêu thương, cảm thấy được trân trọng nhiều bằng một phần quỹ thời gian của bố mẹ. 10 phút mỗi ngày có thể trở thành nền móng vững chắc của căn cứ an toàn “bất khả xâm phạm” cho con.

Việc chơi cùng con này nên được thực hiện mỗi ngày, không phải chỉ ở giai đoạn chuyển trường hay chuyển nhà mà ở tất cả các giai đoạn phát triển của con.

Bạn sẽ không cần nhiều thời gian đâu. Chỉ 10–20 phút mỗi ngày, cất điện thoại, tắt TV, và hoàn toàn chơi như 1 đứa trẻ :D.

Nếu chưa biết chơi gì, bạn có thể thử:

• Nhìn tay con chỉ

• Bắt chước theo cái con đang làm

• Hùa theo câu chuyện của con,…

Bạn sẽ cảm nhận cảm giác an toàn đó rõ ràng hơn bao giờ hết.

2. Giúp con sắp xếp các trải nghiệm và cảm xúc cá nhân

Đây là 1 phiên bản “cải tiến” từ nhu cầu “sắp xếp lại cảm xúc của con” trong vòng tròn an tâm COSP.

Não trẻ em sợ điều không biết trước hơn là sợ chính sự thay đổi. Trước những sự thay đổi đó, an toàn là khi mình được thông báo trước điều gì sẽ xảy ra, và có người hỗ trợ mình sắp xếp lại những cảm xúc khi đó.

Việc giúp con sắp xếp và hiểu được các hoạt động sẽ xảy ra giúp hệ thần kinh của con chuyển từ trạng thái báo động sang trạng thái học tập. Từ đó, con bắt đầu khám phá thay vì hoảng sợ, quan sát tò mò thay vì run rẩy bất an.

Với nhà mình, mình đã:

• Cho con đi xem trường trước

• Cho con đi chơi tại trường, trải nghiệm không gian học tập

• Cho con xem ảnh và clip giới thiệu các cô

• Cùng con khám phá và xem thực đơn của trường…

• Cùng con ngồi nói chuyện về những cảm xúc của con trong ngày, về những lúc con vui, lúc con lo lắng, lúc con sợ hãi, lúc con nhớ mẹ,…

Việc biết trước không làm con bớt lo lắng hoàn toàn, nhưng nó cho con cảm giác kiểm soát được tình huống.

Việc ngồi sắp xếp lại cảm xúc không giúp con hết sạch mọi lo lắng và sợ hãi hay nhớ mẹ, nó cho con cảm giác là những cảm xúc của con là có thật, nó được chấp nhận, và nó được mẹ hiểu, mẹ đồng cảm, mẹ sẻ chia.

3. Giải thích cho con hiểu ai sẽ là “căn cứ an toàn” của con khi mẹ không có mặt

Dù đã được biết về trường mới, được trải nghiệm, được nhìn thực đơn hay nhìn cô, câu hỏi lớn nhất của con khi chuyển sang một môi trường mới hoàn toàn là:

Ai sẽ ở đây với con? Ai sẽ chăm sóc và đảm bảo cho con an toàn?

Đây là điều mình đã hoàn toàn quên mất ở giai đoạn đầu con chuyển trường và may mắn nhận ra sớm, cải thiện ngay sau buổi đầu con đi học.

Bạn có thể hạn chế “đi vào vết xe đổ” của mình bằng cách:

• Khẳng định với con: Cô sẽ chăm sóc con ở trường, cô sẽ yêu thương và đảm bảo an toàn cho con

• Hướng dẫn con các cách tương tác cùng cô

• Tạo cho con một vật trấn an chuyển tiếp trong giai đoạn đầu đổi môi trường.

Nhà mình, vật trấn an ấy là 1 hình vẽ bé xíu trên tay con do mẹ tự hoạ, và kèm theo thật nhiều nhắn nhủ rằng đấy là bố mẹ luôn bên con.

(Hình ảnh trên tay Tốp đây, hôm nào được mẹ vẽ lên tay con cũng tự hào đi khoe khắp lớp vì “nhà con đấy”)

Chỉ sau 3 ngày với mỗi ngày 1 hình vẽ nguệch ngoạc trên tay, con mình đã bình tĩnh và vui vẻ hơn rất nhiều.

B. Các công cụ giúp xây dựng trải nghiệm thành công

Sự tự tin, thoải mái, hoà nhập không chỉ đến từ cảm giác an toàn, nó còn cần cả trải nghiệm thành công để trọn vẹn hơn.

Ngoài cảm giác yên tâm, con còn cần biết: con làm được!

5 công cụ mình áp dụng thường xuyên giai đoạn này đó là:

1. Cho con quyền quyết định những việc trong khả năng

2. Tạo những “thử thách nhỏ hàng ngày” để cùng con vượt qua

3. Chia sẻ với con cách mẹ đã vượt qua những thử thách tương tự

4. Chơi giả vờ!!!

5. Tạo thói quen kết thúc mỗi ngày

4. Cho con quyền quyết định những việc trong khả năng

Đây chính là điểm bắt đầu của trải nghiệm thành công - ĐƯỢC LÀM VÀ LÀM ĐƯỢC

Bạn có thể cho con quyết định từ những điều rất nhỏ như:

• Con muốn mặc bộ quần áo nào

• Con muốn đi dép màu gì

• Con muốn ai đưa con đi học

• Con muốn ôm mẹ mấy cái trước khi vào lớp.

Những điều rất đơn giản, những lựa chọn cực dễ, nhưng “tầm ảnh hưởng” với sự tự tin và cảm giác làm chủ với con cực kỳ cao.

5. Tạo những “thử thách nhỏ hàng ngày” để cùng con vượt qua

Một lần nữa, đây cũng chính là “được làm” và “làm được”

Những thử thách này có thể cực kỳ đơn giản thôi. Với nhà mình, tuần đầu tiên đã là tuần của những thử thách:

• Nhớ tên 1 bạn nam trong lớp

• Nhớ tên 1 bạn nữ trong lớp

• Nhớ tên cô chủ nhiệm

• Chơi và chia sẻ đồ chơi với bạn ngồi gần con

• Khám phá và kể mẹ 1 hoạt động trên lớp con thích nhất

Siêu đơn giản.

Kết quả: Sau 2 tuần, con đã có “bạn thân”, và đôi “bạn thân” nói chuyện nhiều quá bị cô tách nhau ra :))

6. Chia sẻ với con cách mẹ đã vượt qua những thử thách tương tự

Con cần học cách suy nghĩ khi gặp khó khăn, và cách tốt nhất là quan sát "người đi trước". Mình đã chia sẻ với con về lần đầu mẹ đến môi trường mới, lần đầu đi học: "Mẹ thấy các bạn cũng lạ, cũng lo lắng. Nhưng rồi mẹ hít thở sâu, mẹ thử chơi cùng mọi người, mẹ thử nói chuyện với một bạn gần nhất..."

Mình không che giấu việc mẹ cũng từng sợ, từng lo lắng. Điều mình muốn con học được là: "Sợ hãi là bình thường, nhưng luôn có cách để vượt qua." Khi con có "bản đồ" đối phó từ việc quan sát mẹ, con sẽ biết cách tự an ủi và tìm giải pháp.

7. Chơi giả vờ!!!

Chơi giả vờ là "sân tập" an toàn để con thử nghiệm trước khi đối diện với các tình huống thật.

Với trẻ mầm non, khả năng tưởng tượng rất phát triển, và con học rất nhanh qua việc "giả vờ". Mình đã thử “giả vờ” với con các tình huống: Nhớ mẹ thì làm thế nào (ôm gấu bông, nhìn vào hình vẽ trên tay), không muốn xa mẹ thì làm thế nào (nói với cô, hít thở sâu), đến lớp chào cô thế nào, cần cô hỗ trợ học thì thế nào. Những buổi tối, con làm cô giáo, mẹ làm học sinh mới. Con được "dạy" mẹ cách chào cô, cách xin phép đi vệ sinh, cách nhờ cô giúp khi cần. Qua việc đóng vai cô giáo, con hiểu được góc nhìn của cô, đồng thời cũng luyện tập những kỹ năng con sẽ cần.

8.Tạo thói quen kết thúc mỗi ngày

Mỗi tối, trước khi cho con ngủ, mình có 1 thói quen nhỏ: ôm con và cùng con nhìn lại ngày đã qua.

Những ngày đầu mới chuyển trường của con là chuỗi ngày 2 mẹ con ôm nhau và thủ thỉ:

• Hôm nay con đã nhớ tên bạn Ốc này. Mẹ cũng nhớ Ốc rồi đấy

• Hôm nay con đã nhớ tên Diệp Tú luôn. Mẹ chưa nhớ mặt Diệp Tú, mai đến con chỉ bạn cho mẹ làm quen với nhé!

• Mẹ đến đón con hôm nay thấy cô Ánh kể con đã rất tự giác, tự xúc ăn hết suất và còn giúp cô dọn lớp luôn. Em bé của mẹ thật là giỏiii. Con đã rất cố gắng đúng không!

Thói quen này có tác dụng kép: vừa củng cố căn cứ an toàn (con được yêu thương vô điều kiện), vừa ghi nhận thành công (con được thấy những gì mình đã làm được). Nó như một cách "lưu trữ" những trải nghiệm tích cực vào ký ức, để con có thể "rút ra" khi cần.

Đây chính là một ứng dụng của tâm lý học tích cực mình đã được học. Việc kết thúc ngày bằng cách ghi nhận những điều tích cực giúp não bộ tập trung vào thành công thay vì thất bại, từ đó xây dựng nền tảng lạc quan và tự tin lâu dài.

Nhìn lại hành trình

8 cách này đều xoay quanh 2 trụ cột: Xây căn cứ an toàn và bồi dưỡng công cụ tự tin. Điều mình nhận ra là các công cụ này giúp con quan sát, học hỏi, thực hành trước khi đạt được thành công thật. Không ai sinh ra đã biết cách thành công, con cần có thời gian và công cụ để từng bước tiến tới.

Sau 2 tuần áp dụng những cách này một cách linh hoạt và kiên nhẫn, Tốp không chỉ quen với trường mới mà còn hào hứng đi học. Con đã tự tin bước vào lớp, chào cô tự nhiên, và chiều về kể cho mẹ nghe những điều thú vị trong ngày.

Và từ tuần thứ 3, khi con đã thật sự ổn định, mình mới thật sự thấy được sự kỳ diệu của việc hiểu và đồng hành cùng con theo đúng nhu cầu phát triển. Nhưng đó là câu chuyện cho bài viết tiếp theo.

Nếu bạn cũng từng như mình - đứng trước những thay đổi lớn của con mà không biết bắt đầu từ đâu, hy vọng 8 cách này có thể là điểm khởi đầu. Vì cuối cùng, việc nuôi dạy con không phải cuộc đua về đích nhanh nhất, mà là hành trình đồng hành dài lâu với tình yêu thương và sự hiểu biết.

Checklist: 8 cách giúp con tự tin khi thay đổi môi trường

Thân mến,

Cẩm Tú

Kỷ luật thích cực