Mấy hôm trước, có một mẹ nhắn tin cho mình lúc 11 giờ đêm. Tin nhắn vỏn vẹn vài dòng:
Chị ơi, con em lên 2 rồi, cứ bám theo đòi bế. Em mệt lắm, nhưng không dám bế nhiều…”
Ồ, sao em không dám bế nhiều thế?
Em sợ chiều con rồi sau này con đòi hơn.
Nhận được tin nhắn, mình cứ đọc đi đọc lại. Suy nghĩ của mình dừng rất lâu ở câu:
“Em sợ chiều con rồi con đòi hơn”
Bạn biết vì sao không? Vì mình từng sợ y như vậy.
Mình cũng từng hoang mang y như thế, với nỗi sợ y như thế
Có vẻ không chỉ những bà mẹ, mà những em bé, những gia đình trẻ bây giờ như được sản xuất theo lô vậy. Cùng nhìn xem khủng hoảng lên 2 nhà bạn có giống nhà mình không nhé!
Ở nhà mình sẽ thế này:
Mẹ đứng nấu ở bếp, con bám chặt dưới chân
Mẹ đi ra cửa vứt rác, con đứng trong nhà khóc nước mắt 2 hàng
Mẹ đi vào nhà vệ sinh, con thập thò đứng ở cửa xin mẹ … hé cửa
Mẹ đi chợ, sẽ là 1 tay xách đồ, 1 tay bế con
Nói ngắn gọn là: Mẹ đi đâu, con đi đấy. Đặc biệt, cứ ra chỗ đông người thì nhất định chân con chẳng chịu chạm đất.
Cách mình lựa chọn để làm ngày đó là: hạn chế bế ẵm hết mức có thể.
Lý do: Mình sợ nếu mình bế con, ôm con quá nhiều, con sẽ càng ngày càng bám. Rồi con dễ mất nếp, rồi,... đủ thứ rồi sau đó.
Nhưng sự thật là…chúng ta đang sợ điều tự nhiên nhất của tình mẫu tử
Khi con còn nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn 0-3 tuổi, con có một nhu cầu sinh học mạnh mẽ là tìm đến người chăm sóc chính để cảm thấy an toàn. Và mẹ - bằng tất cả sự kết nối bẩm sinh - cũng thường muốn ôm lấy con, dỗ dành con mỗi khi con khóc.
Điều đó không chỉ là cảm xúc. Đó là một cơ chế sinh học đã tồn tại hàng triệu năm để giúp con người sống sót và gắn kết.
Bám mẹ là bản năng của con, và muốn ôm ấp con cũng là bản năng của mẹ.
Nhưng trớ trêu là…
Ngay khi bạn đang làm điều bản năng nhất ấy, bạn lại có thể đọc được, nghe được hàng loạt thông tin khiến bạn phải dừng lại và nghi ngờ bản thân:
Ui cứ bế nhiều là nó hư đấy.
Không được, phải để nó tự đi. Chiều quá xong nó cứ bám mẹ, mẹ không làm được gì với nó đâu.
Tự lập là phải rèn từ nhỏ. Không là sau không biết làm gì hết đâu.
Và thế là, giữa hàng loạt lời can ngăn, dặn dò đó, người mẹ bắt đầu rụt tay lại.
Để rồi, nhu cầu tìm đến người chăm sóc chính để cảm thấy an toàn không được đáp ứng. Cảm giác an toàn bị thay thế bởi sự hoang mang, lo lắng, sợ hãi. Con càng muốn bám mẹ hơn, càng gào khóc và tìm mọi cách để được ở gần mẹ nhiều hơn.
Để đơn giản hơn, hãy thử hình dung bạn đang trong một chuyến đi du lịch, trên tay bạn là 1 chiếc điện thoại.
Nếu pin đầy, điện thoại có thể hoạt động thoải mái. Bạn có thể thoải mái đi cả ngày, nghe gọi, chụp ảnh, lướt web, khám phá tất cả mọi thứ vô cùng tự tin. Nhưng nếu pin chỉ còn 20%, bạn có dám mang điện thoại ra đường, đi xa khỏi ổ điện không?
Con cũng vậy.
Nếu “cục pin cảm xúc” được sạc đầy ở “trạm sạc an toàn” của mẹ, con sẽ tự tin rời xa vòng tay mẹ một chút, tự tin khám phá, tự lập thật sự.
Nhưng nếu luôn trong tình trạng “thiếu pin”, con sẽ bám chặt vào trạm sạc duy nhất - vâng, chính là mẹ chứ chẳng phải ai.
Hai vòng lặp của việc “bám mẹ”
Sau một thời gian quan sát chính bản thân và đồng hành cùng các ba mẹ, mình nhận ra ở độ tuổi lên 2, đứng trước những trận khóc đòi bế liên tục, ba mẹ thường sẽ đứng giữa 2 vòng lặp quen thuộc:
1. Vòng lặp của nỗi sợ phụ thuộc:
Mẹ sợ con phụ thuộc → Mẹ hạn chế bế con khi con yêu cầu → Cục pin của con “báo động đỏ” → Con lo âu, bám mẹ chặt hơn → Mẹ sợ con phụ thuộc
Kết quả:
Mẹ kiệt sức. Con cũng chẳng tự lập. Cả hai đều mệt mỏi.
2. Vòng lặp của gắn bó an toàn:
Mẹ không sợ phụ thuộc → Mẹ đồng ý bế con khi con yêu cầu và mẹ có đủ khả năng → Con được sạc đầy → Con bắt đầu tách dần mẹ để đi khám phá → Khi cần con quay về yêu cầu mẹ bế
Kết quả:
Con biết, con hiểu và con tin là “mẹ luôn ở đây”. Con bắt đầu có những viên gạch đầu tiên của sự tự lập thật sự. Mẹ nhẹ lòng. Cả hai đều hạnh phúc.
Nếu bạn vẫn đang băn khoăn vì sao “để con bám mẹ” lại giúp con tự tin hơn thì có một nghiên cứu đã chỉ ra rất rõ ràng điều đó.
Nghiên cứu Minnesota, theo dõi hơn 267 trẻ em suốt 30 năm, đã chứng minh rằng:
Những đứa trẻ có mối gắn bó an toàn với người chăm sóc từ nhỏ (nghĩa là được ở bên, được ôm khi cần, được “bám” đủ) sẽ có:
Khả năng tự lập cao hơn
Tự điều chỉnh cảm xúc tốt hơn
Kết nối xã hội và học tập tích cực hơn
Ngược lại, những trẻ bị “rèn tự lập” quá sớm thường rơi vào trạng thái phụ thuộc ngầm: hay lo âu, dễ hoảng loạn, thiếu lòng tin vào người khác và chính bản thân mình.
Giáo sư Sroufe, người đứng đầu nghiên cứu, đã tổng kết bằng một câu mà mình nghĩ người mẹ nào nghe xong cũng sẽ khựng lại:
“Independence is not the opposite of dependence. In fact, it emerges from a secure base of dependence”
Mình xin mạn phép dịch lại:
“Độc lập là kết tinh của một mối gắn bó đủ an toàn, không phải kết quả của việc bị ép tách rời”
Hay nói cách khác:
Con không thể tự tin bước đi, nếu chưa từng được ôm chặt đủ lâu.
Mình đọc câu này mà như có ai “gõ vào đầu”: Hóa ra, bao năm qua, mình đã hiểu sai về cách rèn con tự lập.
“Gắn bó an toàn” là khi con cần, con biết mẹ sẽ ở đó. Và chính điều đó lại là điểm xuất phát để con dần bước ra thế giới bằng chính đôi chân của mình.
Vậy, làm sao để “sạc đầy pin cảm xúc” cho con?
#1: Sạc chủ động - đừng đợi con cạn pin mới “sạc”
Buổi sáng: Ôm con 1-2 phút trước khi bắt đầu ngày
Khi đón con: Nhìn vào mắt, ôm chặt
Trước khi ngủ: Dành 10 phút riêng cho 2 mẹ con
#2: Special Time - 10 phút mỗi ngày dành riêng cho con
Tắt điện thoại
Để con chọn trò chơi
Không dạy, không chỉ, không phán xét
#3: Nếu con quay về, hãy chào đón con thay vì đẩy con ra
Khi con đi: “Mẹ ở đây nhé, con đi chơi nha.”
Khi con về: “Mẹ đây rồi nè.”
Thay đổi không dễ. Nhưng không phải là không thể.
Mình biết, biết và làm được là hai chuyện rất khác nhau.
Khi con khóc thảm thiết mà mẹ phải nấu cơm,
Khi bạn đã cạn lực, mệt mỏi, mà con vẫn đòi bám…
Khi xung quanh rất nhiều tiếng nói xì xào “cứ bế thế nó lại càng bám thêm”,
Bạn vẫn chọn bế con được không?
Khó cực, mình biết!.
Để bắt đầu, hôm nay, thử ôm con trước khi con đòi. Nhẹ thôi. Không cần nói gì cả.
Rồi bạn sẽ thấy: điều kỳ diệu không nằm ở việc con thay đổi, mà ở chính cảm giác ấm áp trong lòng bạn khi đó.
Nếu bạn muốn có người đồng hành trong hành trình này, để không phải làm một mình, để biết mình đang đi đúng hướng, khóa học “Hiểu Con Trước Khi Con Biết Nói” luôn sẵn sàng chào đón bạn.
Vì nuôi con là tổng hợp của kiến thức và kỹ năng. Và kiến thức thì cần học, kỹ năng thì cần luyện tập.
Nếu bạn muốn đồng hành cùng mình trên hành trình này, bạn có thể:
Subscribe bản tin để mỗi tuần nhận một email như một “bài học nhỏ” từ những trải nghiệm thật của mình
Tham gia các chương trình mình đang dẫn dắt:
Thương mến,
Cẩm Tú
Kỷ luật thích cực