Chuyển trường - 4 tháng chuẩn bị cho con - nhưng mẹ mới là người chưa sẵn sàng
Mình từng nghĩ chuyển trường là thử thách lớn với con, ai dè người vỡ trận lại là … mẹ
Câu chuyện bắt đầu từ ngày gia đình mình chuyển sang nhà mới. Nhà mới của mình cách nhà cũ và trường mầm non Klover bé xinh của Tốp 10km.
Mình yêu Klover theo đúng nghĩa “tình đầu” của 1 người mẹ.
Klover là nơi mình yên tâm gửi Tốp từ ngày con mới 15-16 tháng, còn chưa biết nói, chưa biết đi.
Klover là ngôi trường có cô chủ trường ấm áp với chuyên môn cao nhất mình từng biết, bà bếp nấu ngon đến mức ngày nào con cũng ra về với cái bụng căng tròn, có những cô giáo yêu thương con đến mức ngày nào đi đón con cũng bịn rịn không muốn xa trường để về với mẹ.
Klover thật sự là ngôi nhà thứ 2 của con, nơi mình yên tâm gửi con không cần check camera, đơn giản vì mình biết ở đó, với những con người đó, con sẽ được an toàn, con sẽ được yêu thương.
Vì tình yêu vô bờ bến ấy, dù chuyển nhà cách 10km, mình vẫn hào hứng sẵn sàng lái xe chở con đến Klover để học hàng ngày. 10km thì cũng chẳng có vấn đề gì, chỉ cần đấy là Klover, chỉ cần đấy là nơi con thấy vui vẻ và an toàn, mẹ sẵn sàng đi hết!
Nhưng rồi chuyện không như mình nghĩ. Klover thì vẫn yêu thương và chào đón con, nhưng chặng đường đi đến trường thì lại bào mòn sự háo hức của con mỗi ngày.
Chặng đường từ nhà mình đến Klover gồm 7km đi đường cao tốc với đầy xe tải, container. Ra khỏi cao tốc thì 3km còn lại là đường nội đô gần như luôn trong trạng thái ùn tắc với xe máy sẵn sàng tạt đầu ô tô bất cứ khi nào.
Mỗi ngày, mình tốn ít nhất 30 phút cho 1 chiều di chuyển (nếu trộm vía không tắc). Còn tắc thì … 1 tiếng.
Cả đi cả về là ít nhất 1.5h mỗi ngày. Hôm nào mưa thì xác định là ngày 2 tiếng trên đường.
Sau tuần đầu tiên, mình thấy con bắt đầu mệt.
Đến tuần thứ 3, sáng nào con cũng uể oải khi lên xe. Một buổi chiều ngồi trên xe khi đi về, Tốp ngáp dài và bảo mẹ:
Mẹ ơi sao lâu thế? Sao mãi chẳng đến nhà!
Mình thủ thỉ:
Uh, giờ nhà mình xa trường hơn nhà cũ, nên đi lại sẽ hơi lâu con ạ! Con đang thấy không thoải mái à?
Tốp quay mặt đi rồi kêu:
Con mệt! Lâu quá! Con muốn về nhà!
Khoảnh khắc đó khiến mình khựng lại. Mình yêu Klover là thật, nhưng nếu việc đi lại này khiến con mệt, ảnh hưởng đến sức khoẻ, thậm chí khiến con chán nản thì cần phải xem xét lại rồi.
Hôm đó về, mình đi xem một vòng các trường gần nhà mới. Sau cùng, mình chốt đăng ký và nộp học phí cho con, chờ 4 tháng tiếp theo để đến kỳ học mới, cho con chuyển sang trường mới.
4 tháng, mình đã chuẩn bị những gì?
Để chuẩn bị cho con qua trường mới, mình đã:
Cho con đi tham quan trường
Cho con đến lớp trải nghiệm, làm quen các cô
Hàng ngày đi học về 2 mẹ con dắt nhau qua trường mới đi dạo ngoài cổng trường
Cho con xem hình ảnh trường và các hoạt động của trường
Cho con xem clip giới thiệu cô giáo
Cho con tham gia cùng việc chuẩn bị đồ đạc, chọn quần áo và chăn gối đi học
Đọc sách về các câu chuyện ngày đầu tiên đi học, …
Tất cả những điều này được làm liên tục suốt 1 tháng cuối cùng trước khi con chuyển trường với hy vọng con quen dần.
Mình đã chuẩn bị tinh thần là con sẽ vẫn khóc thôi, chắc sẽ mất 1-2 tuần cho con quen,...
Ngày đầu đến trường, con khóc thật, y như mình đoán
Nhưng điều mình không chuẩn bị là chính mình!!!
Mình bối rối, mình đứng như trời trồng, mình không biết nên làm gì khi nhìn con khóc nấc lên trên tay cô và giơ 2 tay chới với gọi: “Mẹ !!! Con muốn mẹ!!! Con sợ!!!”
Mình suýt lao vào ôm con. Trời ơi, mình chưa hề sẵn sàng!!!!!
Sự thật rớt xuống đầu mình cái bụp!
Mình chuẩn bị cho con rất kỹ, nhưng quên mất một điều
Chuẩn bị cho chính mình!!!
Thú thật, khi nhìn con khóc như thế, mình có 1 mong muốn cháy bỏng là … bế con về và lái xe 10km đưa con sang Klover.
Trời ơi, mình chưa hề sẵn sàng cho một sự thay đổi như thế!!!
Mình ngỡ ngàng nhận ra bao nhiêu sự chuẩn bị trước giờ chỉ hướng vào con, chứ không có một chút gì cho mẹ.
Nhìn lại, mình không hề biết:
Con khóc thì cô sẽ làm gì với con?
Trường đông như thế, lớp nhiều cô như thế, ai sẽ là người chăm sóc con?
Lớp năm nay có bao nhiêu bạn mới như con?
Các cô có dỗ dành con khi con khóc không?
Món con không ăn được thì sao? Trưa con không ngủ được thì thế nào? Ở ngôi trường nhỏ như Klover thì con còn được các cô ôm ấp, ru ngủ, trường này to quá, các cô có đủ thời gian chăm con không?
Mình hoang mang, mình lo lắng, mình bối rối.
Và rồi mình hiểu: có thể con đã được chuẩn bị trước đó, nhưng khoảnh khắc sang với cô, con cảm nhận được sự bối rối và hoang mang từ mẹ nên cũng lo lắng theo và khóc thật to.
Đó là khoảnh khắc mình nhớ đến một khái niệm mà mình sẽ chia sẻ với bạn ngay đây.
Vòng tròn an tâm (COSP) và khái niệm “căn cứ an toàn” (secure base)
Vòng tròn an tâm (Circle of Security Parenting - COSP) - là một mô hình được phát triển dựa trên hơn 50 năm nghiên cứu về thuyết gắn bó. Thay vì tập trung vào các vấn đề hành vi, COSP đưa ra một “bản đồ” giúp ba mẹ đọc hiểu nhu cầu của con và đáp ứng một cách phù hợp.
Trong COSP có một khái niệm cốt lõi là “căn cứ an toàn” (secure base). Căn cứ an toàn này là nơi tiếp thêm sức mạnh cho con để con khám phá thế giới, đồng thời cũng là điểm tựa để con quay về khi cần.
Cha mẹ - chính là căn cứ an toàn đó của con.
Mình luôn tập trung làm sao trở thành 1 căn cứ an toàn cho con, nhưng quên mất: để làm được điều đó, chính mình cũng cần phải cảm thấy an toàn, an tâm với môi trường mới mà con đang đến.
Khoa học về những cảm xúc bị "lây nhiễm"
Nghiên cứu của Hatfield, Cacioppo & Rapson (1994) chỉ ra hiện tượng "emotional contagion" - lây nhiễm cảm xúc. Trẻ em có khả năng "đọc" và "sao chép" trạng thái cảm xúc của người lớn qua:
Bắt chước vô thức: Con tự động sao chép ngôn ngữ cơ thể, biểu cảm khuôn mặt của bố mẹ. Nghiên cứu fMRI cho thấy não trẻ em có tế bào thần kinh gương phát triển mạnh, tự động phản chiếu cảm xúc người lớn.
Giọng điệu và âm thanh: Nghiên cứu của Fernald (1993) về cách nói chuyện với trẻ cho thấy con nhạy cảm với những thay đổi nhỏ nhất trong giọng nói của người lớn (như tần số, nhịp độ, cường độ). Khi mẹ lo lắng, hormone stress tăng cao làm thay đổi dây thanh, tạo ra âm điệu căng thẳng mà con nhận biết ngay lập tức.
Mùi và tín hiệu hóa học: Các nghiên cứu gần đây về giao tiếp hóa học cho thấy khi căng thẳng, cơ thể tiết ra các chất mà trẻ em có thể "ngửi" được ở cấp độ tiềm thức.
Kết quả là một "hệ thống cảnh báo" cực kỳ nhạy bén. Trong khoảnh khắc mình hoang mang không biết con khóc thì cô sẽ làm thế nào, con sẽ được chăm sóc ra sao,... Con đã cảm nhận được, và khóc bằng tất cả những gì con có thể, để mong được mẹ ôm, được cảm thấy an toàn
Cảm xúc của mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc của con
John Bowlby và Mary Ainsworth đã chỉ ra: trẻ em điều chỉnh cảm xúc thông qua một cơ chế gọi là “co-regulation” (đồng điều chỉnh) - tức điều chỉnh cùng với người chăm sóc. Khi bố mẹ ổn định, con sẽ "mượn" sự ổn định đó. Khi bố mẹ bất ổn, con cũng bất ổn theo.
Điều này có nghĩa: Để con cảm thấy an toàn ở môi trường mới, mẹ phải trở thành "người điều chỉnh" ổn định. Nhưng làm sao mẹ ổn định được khi chính mẹ đang hoang mang?
Đáp án: Mẹ cần xây nền móng của "căn cứ an toàn" cho chính mình trước.
Hành trình xây “căn cứ an toàn” cho mẹ
Ngay trưa hôm đó, may sao, đến giờ ăn trưa là cô gửi ảnh và update buổi sáng của con. Mình tranh thủ từng phút trò chuyện với cô chủ nhiệm để hiểu cô, hiểu cách trường hoạt động, và chia sẻ để cô hiểu hơn về con.
Trộm vía, cô thật sự rất lắng nghe và chia sẻ chân thành, thẳng thắn. Mình cảm nhận được sự quan tâm, chân thành và cố gắng hỗ trợ con của cô. Sau cuộc nói chuyện, những viên gạch đầu tiên của “căn cứ an toàn” bên trong mình bắt đầu được dựng nên.
Từ trải nghiệm của mình, nếu bạn sắp chuyển trường cho con (hoặc lần đầu cho con đi học), đây là điều mình muốn bạn biết:
Con sẽ dành nhiều thời gian ở trường hơn là ở nhà với mẹ.
Vì vậy, điều mình ưu tiên hàng đầu khi chọn trường không phải là cơ sở vật chất hay thực đơn… mà là con người - đặc biệt là cô chủ trường hoặc cô chủ nhiệm lớp con (nếu trường con quá to, không thể gặp được cô chủ trường).
Họ chính là người định hình “bầu không khí” mỗi ngày con hít thở, quyết định cảm giác an toàn và trải nghiệm của con ở trường.
Ở Klover, mình đã “đổ gục” ngay buổi đầu tiên khi thấy tất cả học sinh ùa ra ôm cô chủ trường. Trẻ con có thể giao tiếp chưa tốt, nhưng hành động của con thì không bao giờ nói dối - cái ôm ấy nói cho mình tất cả: ở đây, con được yêu thật lòng.
Nhiều mẹ sẽ bắt đầu bằng việc so sánh chương trình học, phòng ốc, thực đơn…
Còn mình, một khi đã tin vào cô chủ trường, những thứ khác tự nhiên cũng ổn. Ba năm ở Klover, mình và con đã sống trong những ngày tháng bình yên, được yêu thương và thấu hiểu.
Và đừng quên chuẩn bị cho mẹ.
Dù đã chọn trường kỹ lưỡng, những ngày đầu con đi học, mẹ vẫn sẽ thấy bối rối, hoang mang. Hãy nhẹ nhàng ôm lấy cảm xúc đó thay vì gạt bỏ, và chủ động liên hệ với trường để được cập nhật. Mỗi tin nhắn hay tấm ảnh từ cô sẽ xoa dịu lo lắng của mẹ nhanh hơn bạn tưởng.
Ngày mình bình tĩnh, con bớt khóc.
Ngày mình mỉm cười, con dám bước vào lớp một mình.
Và mình nhận ra: chăm sóc cảm xúc của mẹ… chính là điều kiện tiên quyết để chăm sóc con.
Nếu bạn cũng từng bối rối khi con gặp thay đổi lớn, hãy nhớ: chăm sóc cảm xúc của mình không phải ích kỷ, mà là điều kiện tiên quyết để chăm sóc con.
Bài tiếp theo, mình sẽ chia sẻ về những câu nói mình đã nói để giúp con cảm thấy thoải mái, an toàn, và tự tin hơn khi khám phá môi trường mới.
Thương mến,
Cẩm Tú
Kỷ luật thích cực