3 hành vi “ám ảnh” tuổi lên 2 và ý nghĩa ẩn sau đó

Bám mẹ, khóc đêm, ăn vạ… không phải con lì lợm, mà là tín hiệu con gửi đến cha mẹ

Ngày con mình vào "khủng hoảng lên 1", mình có hoang mang đôi chút, nhưng tự đọc sách, tham gia đủ các group mẹ và bé rồi tự trấn an: Mọi chuyện sẽ ổn thôi mà, cứ kiên định theo đúng quy tắc là được. Chả nhẽ lại chịu thua cái đứa răng còn chưa mọc hết?

Đến ngày con 18 tháng, mọi thứ dường như bùng nổ. Combo khủng hoảng không thiếu thứ gì:

• Ôm bánh mỳ đi ngủ ban ngày

• Đêm dậy liền tù tì 3-5 lần liên tục

• Ném đồ ăn tung tóe, không ném thì cũng chẳng chịu ăn

• Bám mẹ như hình với bóng từ sáng đến tối

Lúc đó mình nghĩ: “Đúng rồiii, đây chính là lúc phải áp dụng kỷ luật thật nghiêm túc rồiiii!”

Thế là mình cũng hết sức kỷ luật và nghiêm khắc:

• Đêm con tỉnh nhiều lần —> dắt về phòng, không dỗ

• Con ném đồ —> mời con dừng bữa

• Con không ăn —> con có quyền nhịn chờ bữa sau

• Con bám mẹ —> mẹ kiên quyết không bế để rèn con tự lập

Mình tin rằng mình đang làm đúng, mình đang dạy con những bài học quan trọng về kỷ luật và tính tự lập.

Nhưng rồi…

• Mẹ biến thành một con gấu trúc vì mất ngủ triền miên

• Con thì cân nặng đi ngang, bữa ăn thì đầy nước mắt

• Điều khiến mình e ngại nhất nhất là không thấy con tự lập gì hết, chỉ thấy rụt rè càng ngày càng rõ

Sau một thời gian kiên trì kỷ luật và nghiêm khắc, mẹ khủng hoảng gấp mấy lần con…

Mình nhận ra có gì đó không ổn!.

Thế là lại ngồi xuống, đọc thêm, tìm thêm câu trả lời. Trong những cuốn sách, những nghiên cứu đó có một từ khoá lặp đi lặp lại và khiến mình chú ý:

“LÒNG TIN”

• Con dậy đêm nhiều lần và khóc tìm mẹ, ba mẹ cần gây dựng lại lòng tin của con.

• Con nhất định cứ bám mẹ, chẳng chịu rời đi, ba mẹ cần chứng minh cho con thấy con có thể tin tưởng cha mẹ.

“Lòng tin á?” - đây chính xác là câu hỏi nảy ra trong đầu mình khi đó

Vâng, chính là lòng tin, là niềm tin, là sự chắc chắn trong con rằng:

Con được bố mẹ yêu thương vô điều kiện

Khi có gì khó khăn, con luôn có thể quay về tìm bố mẹ

Chỉ khi có lòng tin đó, con mới bình tĩnh lại và học cách xử lý các tình huống.

Mình thì chẳng còn cách nào khác nên cũng…thử. Và trong sự ngỡ ngàng của chính mình, con dịu lại, các hành vi phản kháng giảm dần, và mẹ thì vui vẻ, bớt kiệt sức.

Có cả những nghiên cứu khoa học đứng sau keyword “lòng tin” đó

Sau này, mình học về Vòng tròn an tâm (Circle of Security) - một mô hình được phát triển dựa trên hơn 50 năm nghiên cứu về thuyết gắn bó của John Bowlby và Mary Ainsworth. Nhờ đó, mình hiểu rằng: “lòng tin” không phải là thứ gì đó mơ hồ, mà là một nhu cầu có thật và đã được khoa học chứng minh.

Theo thuyết gắn bó, trẻ cần ít nhất một người chăm sóc đáng tin cậy để hình thành cảm giác an toàn. Khi cảm giác này đủ đầy, trẻ dám tách ra để khám phá. Khi nó lung lay, trẻ sẽ ngay lập tức tìm về mẹ như một “điểm neo” để tự trấn an. Harvard Center on the Developing Child cũng có những nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ có gắn bó an toàn sẽ có hệ thần kinh ổn định hơn, khả năng quản lý cảm xúc và phục hồi sau stress cao hơn hẳn.

Điều này giải thích rất rõ cho những hành vi cha mẹ hay gặp ở giai đoạn 1-3 tuổi:

• Bám mẹ không rời: không phải vì “làm nũng”, mà vì con cần chắc chắn rằng mẹ vẫn ở đó để bảo vệ con.

• Không chịu ngủ riêng, đêm dậy liên tục: Con dễ bất an khi thiếu mẹ bên cạnh, nên phải “kiểm tra” sự hiện diện của mẹ để lấy lại an tâm.

• Ăn vạ, khóc lăn lộn: là cách con phát tín hiệu con cần 1 điểm neo cảm xúc, con cần mẹ.

Đặc biệt, ở giai đoạn 1-3, não cảm xúc phát triển nhanh hơn nhiều so với lý trí và kỹ năng giao tiếp. Con có cảm xúc ào ạt, nhưng chưa có ngôn ngữ hay lý trí để xử lý, để giải toả những cảm xúc đó. Thế nên, con chỉ còn biết… khóc, biết lăn ra ăn vạ, biết bám chặt vào mẹ.

Con không cố tình “chống đối”, con cần 1 điểm neo, và những công cụ diễn đạt phù hợp với lứa tuổi.

Thay đổi từ bên trong chính mình

Vậy là mình nhận ra:

• Con cần một neo an toàn từ cha mẹ để bình tâm lại

• Con cần được thấu hiểu và giúp con xử lý những cảm xúc bùng nổ

• Con cần cha mẹ kiên nhẫn hướng dẫn, để kỹ năng và lý trí từng bước bắt kịp cảm xúc

Từ lúc hiểu ra điều này, mình thôi không còn “chiến đấu” với con nữa. Mình bắt đầu học ngôn ngữ của con, tập kiên nhẫn lắng nghe cả khi con chỉ biết khóc hay bám chặt.

Và dần dần, mình nhận ra: nuôi dạy con không phải là một cuộc chiến thắng hay thua kiểu “lớn thế này mà còn chịu thua đứa chưa mọc hết răng à?”. Thay vào một cuộc chiến, đó là một hành trình đồng hành. Một ngày nào đó, con sẽ đủ vững vàng để “đi ra” thật xa, nhưng cái neo an toàn mà cha mẹ trao cho hôm nay sẽ theo con suốt đời.

Trong bài viết tiếp theo, mình sẽ chia sẻ về 5 tín hiệu giao tiếp sớm mà trẻ thường dùng nhưng cha mẹ hay bỏ qua: tín hiệu đẩy ra, tín hiệu bám chặt, tín hiệu ném đồ, tín hiệu bùng nổ và tín hiệu im lặng - cùng những cách phản hồi cụ thể.

Nếu bạn muốn hiểu sâu hơn cách Vòng tròn an tâm có thể giúp giải mã hành vi “khó hiểu” của con, thì đó cũng chính là điều mình sẽ cùng bạn khám phá chi tiết trong khóa học “Hiểu con trước khi con biết nói” - một chương trình dành riêng cho các ba mẹ có con trong độ tuổi từ 1-3 tuổi, đang ngày đêm trăn trở với những cơn khủng hoảng, “ăn vạ” khó hiểu, khó chiều của con. Ở đó mình sẽ hướng dẫn ba mẹ cách để chậm lại, bình tĩnh nhìn nhận các nhu cầu, cảm xúc của con, từ đó thấu hiểu và đồng hành cùng con thật vui vẻ, hạnh phúc.

Để đăng ký tham gia khóa học “Hiểu con trước khi con biết nói”, ba mẹ hãy bấm vào nút đăng ký dưới đây:

Thương mến,
Cẩm Tú

Kỷ luật thích cực